Аб паступленні радону да зямной паверхні з вадкімі атмасфернымі ападкамі

Асаблівасці паступлення радону да зямной паверхні з дажджавой вадой вывучаліся на эксперыментальнай радонаметрычнай пляцоўцы Інстытута радыебіялогіі НАН Беларусі (г. Гомель). Работы выконваліся ў вясенне-летне-асенні перыяд 2022–2024 гг. Канцэнтрацыя радону ў вадзе ацэньвалася па ўдзельнай актыўнасці яго даччынага прадукту распаду ²¹⁴Pb з выкарыстаннем спектраметрычнага комплексу МКС АТ6101ДР і гама-спектрометра Tennelec з паўправадніковым hpGe-дэтэктарам па лініі з энергіяй E = 351,9 кэВ. Усяго выканана 60 аналізаў у 2022 г., 33 і 36 аналізаў у 2023 і 2024 гг. адпаведна. Устаноўлена, што канцэнтрацыя радону ў пробах вады змянялася ў інтэрвале 7–59 Бк/л, а сярэдняя велічыня выносімага да зямной паверхні радону з вадкiмi ападкамi складала 14±24 кБк/м² за год. Таксама высветлена, што максімальныя велічыні радону прыносіліся аблокамі з поўдня і паўднёвага ўсходу (сярэднія велічыні 106±392 і 288±68 Бк/л адпаведна), а мінімальныя – з захаду, паўночнага захаду і з поўначы (139±12, 92±30 і 117±17 Бк/л). Атрыманыя даныя важна ўлічваць пры характарыстыцы радонанебяспекі ўрбанізаваных тэрыторый і пры абгрунтаванні мадэлей масапераносу атмасферных палютантаў.

1. Аномалии плотности потока радона на территории Москвы / П. С. Микляев [и др.] // Геоэкология. Инженерная геология. Гидрогеология. Геокриология. – 2017. – № 5. – С. 39–47.

2. К вопросу о возможной корреляции концентраций долгоживущих продуктов распада радона в приземном воздухе с атмосферной циркуляцией / Б. И. Лукшене [и др.] // Физика атмосферы : сб. науч. тр. / Литовская академия наук, Институт физики. – Вильнюс, 1977. – Вып. 3. – С. 15–26.

3. Наблюдения состава атмосферы над Россией: эксперименты TROICA / Н. Ф. Еланский [и др.] // Извест. РАН. Физика атмосферы и океана. – 2021. – Т. 57, № 1. – С. 79–98. DOI: 10.31857/S0002351521010041.

4. Оценка вымывания радиоактивных инертных газов облаками и дождем / Д. Ю. Блувштейн [и др.] // Физика атмосферы : сб. науч. тр. / Литовская академия наук, Институт физики. – Вильнюс, 1986. – Вып. 11. – С. 115–119.

5. Стыро, Б. И. Распределение радиоактивности на каплях дождя / Б. И. Стыро, С. А. Гарбаляускас // Исследование процессов самоочищения атмосферы от радиоактивных изотопов : сб. докл., прочит. на совещ. в Паланге 7–9 июня 1966 г. / под ред. Б. И. Стыро. – Вильнюс : Минтис, 1968. – С. 2340.

6. Conen, F. Latitudinal distribution of radon-222 flux from continents / F. Conen, L. B. Robertson // Tellus B: Chemical and Physical Meteorology. – 2002. – Vol. 54 (2). – P. 127–133. DOI: 10.3402/tellusb.v54i2.16653.

7. Josse, B. Radon global simulations with the multiscale chemistry and transport model MOCAGE / B. Josse, P. Simon, V.-H. Peuch // Tellus B: Chemical and Physical Meteorology. – 2004. – Vol. 56 (4). – P. 339–356. DOI: 10.3402/tellusb.v56i4.16448.

8. Radon Emissions to the Atmosphere and their use as an Atmospheric Tracer [electronic resource] / L. B. Robertson. – Edinburgh : University of Edinburgh, 2004. – 237 p. – URL: https://www.researchgate.net/publication/319541881_Radon_emissions_to_the_atmosphere_and_their_use_as_an_atmospheric_tracer (date of access: 05.06.2024).

9. Zahorowski, W. Ground based radon-222 observations and their application to atmospheric studies / W. Zahorowski, S. D. Chambers, A. Henderson-Sellers // Journal of Environmental Radioactivity. – 2004. – Vol. 76 (1–2). – P. 3–33. DOI: 10.1016/j.jenvrad.2004.03.033.