Палеогеновые россыпи янтаря смежных территорий Польши, Беларуси и Украины
Аннотация
В работе представлена современная геолого-генетическая модель янтареносных отложений Польши, Беларуси и Украины в сочетании с концепцией прогнозно-поисковой системы янтаря. Определено, что эта система зависит от современных представлений о генезисе ископаемых смол и фактических данных о развитии исследуемой территории в палеогене, что оказывает принципиальное влияние на методические основы прогноза и поисков новых залежей. Материалы полевых и камеральных работ 1991–2020 гг. позволили уточнить стратиграфию янтареносных отложений и провести ревизию ключевых участков и опорных разрезов в пределах исследуемой территории, выполнить корреляционный анализ стратиграфической приуроченности, геологических обстановок и предпосылок формирования залежей янтаря в палеогеновых отложениях.
Об авторах
М. A. Богдасаров
Брестский государственный университет имени А. С. Пушкина ; Брестский государственный технический университет
Беларусь
Беларусь
бул. Космонавтов, 21, 224665, Брест
ул. Московская, 267, 224017, Брест
Н. Н. Шешко
Брестский государственный технический университет
Беларусь
Беларусь
ул. Московская, 267, 224017, Брест
Список литературы
1. A revised Cenozoic geochronology and chronostratigraphy / W. A. Berggren [et al.] // Geochronology, time scales and global stratigraphic correlations. Special publication № 54. – 1995. – P. 129–212.
2. Bahdasarau, М. А. Amber and other fossil resins of Eurasia / М. A. Bahdasarau. – 2nd ed., revised. and add. – Brest : Brest A. S. Pushkin State University, 2017. – 216 p. (in Russian).
3. Bahdasarau, М. А. Fossil Resins of Northern Eurasia / М. A. Bahdasarau; Belarusian Research Geological Prospecting Institute. – Minsk, 2009. – 46 p. (in Russian with English summary).
4. Budowa geologiczna Polski. Tom I: Stratygrafia, cz. 3a Kenozoik, Paleogen i neogen / T. M. Peryt, M. Piwocki (Eds); Państwowy Instytut Geologiczny. – Warszawa, 2004. – 368 p.
5. Buraczyński, J. Middle Eocene in the Solokija Graben on Roztocze Upland / J. Buraczyński, Z. Krzowski // Geological Quarterly. – 1994. – № 38. – Р. 739–758.
6. Bursztynonośne osady trzeciorzędowe okolic Parczewa / B. Kosmowska-Ceranowicz [et al.] // Prace Muzeum Ziemi. – 1990. – № 41. – P. 21–35.
7. Cenozoic / R. Knox [et al.] // Petroleum geological atlas of the Southern Permian Basin area / H. Doornenbal, A. Stevenson (Eds); European Ass. Geoscientists and Engineers. – Houten, 2010. – P. 212–223.
8. Cenozoic paleogeography of Belarus / A. V. Matveiev (Ed.) ; Institute of Geological Sciences of the NAS of Belarus. – Minsk, 2002. – 228 p. (in Russian).
9. Cincura, L. Paleoclimatic problems of Fennoscandia from the viewpoint of the Tethys realm / L. Cincura // Terra (Finl.). – 1989. – № 1 (101). – Р. 42–45.
10. Czuryłowicz, K. Geologiczno-złożowe uwarunkowania nagromadzeń bursztynu w utworach paleogeńskich w rejonie Parczewa i Lubartów: PhD. Thesis / K. Czuryłowicz; University of Warsaw, Faculty of Geology. – Warszawa, 2014.
11. Czuryłowicz, K. The origin and depositional architecture of Paleogene quartz-glauconite sands in the Lubartów area, Eastern Poland / K. Czuryłowicz [et al.] // Geological Quarterly. – 2014. – № 58. – Р. 125–144.
12. Fursenko, А. V. On Paleographic and Stratigraphic Significance of Foraminifers in Upper Eocene Sediments of Belarus and Lithuania / А. V. Fursenko, K. B. Fursenko // Scien. Com. of the Institute of Geology and Geography of the Academy of Sciences of the LithSSR. – 1960. – № 12. – Р. 17–32 (in Russian).
13. Fursenko, А. V. Upper Eocene Foraminifers in Belarus and Their Stratigraphic Significance / А. V. Fursenko, K. B. Fursenko // Paleontology and Stratigraphy of the BSSR. – Minsk, 1961. – Р. 246–347 (in Russian).
14. Gaździcka, E. Middle Eocene calcareous nannofossils from the Roztocze Region (SE Poland) – their biostratigraphic and paleogeographic significance / E. Gaździcka // Geological Quarterly. – 1994. – № 38. – P. 727–734.
15. Gaździcka, E. Wyniki analizy nanoplanktonu wapiennego w utworach eocenu Lubelszczyzny / E. Gaździcka // Realizacja projektu prac geologicznych dla określenia perspektyw występowania złóż bursztynu w utworach eocenu Lubelszczyzny / J. R. Kasiński (Ed.); Państwowy Instytut Geologiczny. – Warszawa, 1997 (Narodowe Archiwum Geologiczne).
16. Geology and Minerals of Ukraine: Atlas / L. S. Haletskyi (Ed.). – Kyiv, 2001. – 167 p. (in Russian).
17. Giel, M. D. Wyniki badań mikropaleontologicznych z obszaru północnej Lubelszczyzny / M.D. Giel // Realizacja projektu prac geologicznych dla określenia perspektyw występowania złóż bursztynu w utworach eocenu Lubelszczyzny / J. R. Kasiński (Ed.); Państwowy Instytut Geologiczny. – Warszawa, 1997 (Narodowe Archiwum Geologiczne).
18. Grabowska, I. Wyniki analiz sporowo-pyłkowych 5 próbek z trzech profili: Narol 1, Piekiełko 4, Laszczówka 3 (Wyżyna Lubelska) / I. Grabowska; Państwowy Instytut Geologiczny. – Warszawa, 1992 (Narodowe Archiwum Geologiczne).
19. Grigialis, А. А. New Data on Stratigraphy and Paleography of Paleogene Sediments in the West of the European Part of the USSR / А. А. Grigialis, A. F. Burlak, V. Yu. Zosimowicz // Soviet Geology. – 1988. – № 12. – P. 43–54 (in Russian).
20. Ivanik, М. М. Paleogene Spongillofauna of the East European Platform and Adjacent Regions / M. M. Ivanik. – Kyiv : Institute of Geological Sciences, 2003. – 202 p. (in Russian).
21. Ivanova, А. V. The Epoches of Formation and Regularities of Amber Formation in Nature / А. V. Ivanova, S. А. Machulina, L. B. Zaitseva // Lithology and Mineral Resources. – 2012. – № 1. – P. 21–25 (in Russian).
22. Karnkowski, P. H. Paleografia i architektura utworów paleogenu Lubelszczyzny (Południowo-wschodnia Polska) / P. H. Karnkowski, J. R. Kasiński // Wyzwania geologii regionu lubelskiego w XXI wieku: materiały konferencyjne 83 zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego w Białej Podlaskiej / W. Mizerski (Ed.). – Warszawa, 2014. – P. 22.
23. Kasiński, J. R. Amber in the Northern Lublin Region – origin and occurrence / J. R. Kasiński, E. Tołkanowicz // Investigations into amber / B. Kosmowska-Ceranowicz, H. Paner (Eds.) – Gdańsk : The Archeological Museum in Gdańsk, 1999. – P. 41–51.
24. Kasiński, J. R. Projekt prac geologicznych dla określenia perspektyw występowania bursztynu w utworach eocenu Lubelszczyzny / J. R. Kasiński, A. Saternus, E. Tolkanowicz; Państwowy Instytut Geologiczny. – Warszawa, 1994 (Narodowe Archiwum Geologiczne).
25. Kasiński, J. R. Złoża bursztynu północnej Lubelszczyzny: historia poznania, budowa geologiczna, perspektywy / J. R. Kasiński // Lubelski bursztyn – znaleziska, geologia, złoża, perspektywy / L. Gazda (Ed.); Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie. – Chełm, 2016. – P. 71–92.
26. Katinas, V. I. Amber and Amber-Bearing Deposits in the Southern Baltic Region / V. I. Katinas // Coll. of scientific works of Lithuanian Research Institute of Geological Prospecting, Is. 20. – Vilnius, 1971. – 150 p. (in Russian).
27. Katinas, V. I. Amber-Bearing Terrigenous Glauconite Paleogene Formation in the Baltic Region and Belarus / V. I. Katinas // Tectonics, Facies and Formations in the West of the East European Platform / R. H. Haretskyi (Ed.). – Minsk : Nauka i Tekhnika, 1987. – P. 184–189 (in Russian).
28. Khain, V. Ye. Evolution of Geological Conditions in the Earth’s History / V. Ye. Khain // Evolution of Geological Processes in the Earth’s History. – M. : Nauka, 1993. – P. 29–38 (in Russian).
29. Kosmowska-Ceranowicz, B. Amber in Poland and in the World / B. Kosmowska-Ceranowicz. – Warszawa : Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2012. – 299 p.
30. Kosmowska-Ceranowicz, B. On new research of Tertiary sediments in Polish Lowlands / B. Kosmowska-Ceranowicz, K. Pożaryska // Bulletin de l’Academié Polonaise des Sciences de la Terre. – 1984. – № 29. – P. 81–90.
31. Kramarska, R. Paleogene amber in situ in Poland and neighbouring countries – geology, mining and perspectives / R. Kramarska, J. R. Kasiński, V. V. Sivkov // Górnictwo Odkrywkowe. – 2008. – № 50. – P. 97–110.
32. Krzowski, Z. Eocene in Mielnik on the Bug River / Z. Krzowski // Geological Quarterly. – 1997. – № 41. – P. 61–68.
33. Martini, E. Standard Tertiary and Quaternary calcareous nannoplankton zonation / E. Martini // Proc. II Plankt. Conf. Rome. – 1971. – Vol. 2. – P. 739–785.
34. Matsui, V. М. Amber of Ukraine (a state of the problem) / V. М. Matsui, V. А. Nesterovskyi. – Kyiv : Terra, 1995. – 56 p. (in Russian).
35. Matsui, V. М. Evolution of Amber-Producing Vegetation and Formation of Fossil Resin Deposits / V. М. Matsui. – Kyiv : Naukova Dumka, 2016. – 143 p. (in Russian).
36. Matveiev, А. V. The Relief of Belarus / А. V. Matveiev, B. N. Hurskyi, R. I. Levytska. – Minsk : Universitetskoie, 1988. – 320 p. (in Russian).
37. Murashko, L. I. The Isotopic Age of Paleogene Glauconite Quarz Rocks in Belarus / L. I. Murashko // Litasfera. – 1994. – № 1. – P. 182–184 (in Russian).
38. National Atlas of Belarus. Tectonic map. – Minsk, 2002. – P. 46–47 (in Byelorussian).
39. National Atlas of Ukraine. Tectonic map. – Kiev, 2008. – P. 44–45 (in Ukrainian).
40. Nawrocka-Miklaszewska, M. Minerały ciężkie z eoceńskich i czwartorzędowych osadów Lubelszczyzny / M. NawrockaMiklaszewska // Realizacja projektu prac geologicznych dla określenia perspektyw występowania złóż bursztynu w utworach eocenu Lubelszczyzny / J. R. Kasiński (Ed.); Państwowy Instytut Geologiczny. – Warszawa, 1997 (Narodowe Archiwum Geologiczne).
41. Nesterovsky, V. А. Geology and Gemmologic Evaluation of Semiprecious Raw Materials of the Sedimentary Complexes in Ukraine / V. А. Nesterovskyi; Institute of Geological Sciences of the NAS of Ukraine. – Kyiv, 2006. – 41 p. (in Ukrainian with English summary).
42. On the position of Amber-Bearing Strata in the Cenozoic Reference Section of Northern Ukraine / А. N. Liashenko [et al.] // GeoJournal. – 1997. – № 1–2. – P. 78–82 (in Russian).
43. Pawłowski, S. Geology of the Tarnobrzeg native sulphur deposit / S. Pawłowski, K. Pawłowska, B. Kubica // Prace Instytutu Geologicznego. – 1985. – № 114. – 92 p.
44. Stratigraphic schemes of the Precambrian and Phanerozoic deposits of Belarus: Explanatory Note / S. А. Kruchek (Ed.); Belarusian Research Geological Prospecting Institute. – Minsk, 2010. – 282 p. (in Russian).
45. Pożaryska, K. Les organismes planctoniques de l’Eocene Supèrieur de Siemień, Pologne orientale / K. Pożaryska, S. Locker // Review of Micropaleontology. – 1971. – № 14. – P. 57–72.
46. Pożaryska, K. On the Upper Eocene in Poland / K. Pożaryska, E. Odrzywolska-Bieńkowa // Geological Quarterly. – 1977. – № 21. – P. 59–70.
47. Pożaryska, K. Upper Eocene Foraminifera of East Poland and their paleogeographical meaning / K. Pożaryska // Acta Paleonologica Polonica. – 1977. – № 22. – P. 3–54.
48. Problems of amber-bearing in Belarus / L. F. Azhgirevich [et al.]; V. A. Moskvich (Ed.). – Minsk : BELGEO. – 2000. – 144 p. (in Russian).
49. Remezova, E. A. On the Issue of Paleogeomorphological Criteria for Search of Amber Deposit Prospecting in the Northwest of the Ukrainian Shield / E. A. Remezova // Herald of Zhytomyr State Technological University. Technical Sciences. – 2001. – № 19. – P. 202–204 (in Ukrainian).
50. Roslyi, І. М. Geomorphological Zoning / І. М. Roslyi // Geographical Encyclopedia of Ukraine / M. P. Bazhan (Ed.). – Kyiv : Ukrainian Soviet Encyclopedia, 1989. – P. 256–257 (in Russian).
51. Rudko, G. I. Amber deposits in Ukraine and their geological and economic assessment / G. I. Rudko, S. F. Litwinyuk; State Commission of Ukraine for Mineral Resources. – Kyiv, Chernivtsi : Bookrek, 2017. – 240 p. (in Ukrainian).
52. Savkevich, S. S. Amber / S. S. Savkevich. – Leningrad : Nedra, 1970. – 190 p. (in Russian).
53. Słodkowska, B. Badania palinologiczne osadów trzeciorzędowych z arkuszy Hrebenne i Lubycza Królewska / B. Słodkowska; Państwowy Instytut Geologiczny. – Warszawa, 1993 (Narodowe Archiwum Geologiczne).
54. Słodkowska, B. Klimatyczny i środowiskowy wymiar wzmożonej rezynozy – przyczyny powstania bogatych złóż bursztynu bałtyckiego / B. Słodkowska, J. R. Kasiński // Zmiany klimatyczne w przeszłości geologicznej: Konferencja naukowa. Referaty i postery. – Warszawa, 24–25 list. 2015 / Państwowy Instytut Geologiczny. – Warszawa, 2015. – P. 72–73.
55. Słodkowska, B. The Eocene Climatic Optimum and the formation of the Baltic amber deposits / B. Słodkowska, R. Kramarska, J. R. Kasiński, // Amberif 2013: XX International Amber Researcher Symposium. – Gdańsk, 22–23 mar. 2013 / Muzeum Ziemi PAN. – Gdańsk, 2013. – P. 28–32.
56. Słodkowska, B. Wyniki badań palinologicznych próbek osadów trzeciorzędowych przeprowadzonych na arkuszu Kąkolewnica 1:50000 z profili: Zosinowo 1, Rudnik 2 i Sawki 3 / B. Słodkowska; Państwowy Instytut Geologiczny. – Warszawa, 1996 (Narodowe Archiwum Geologiczne).
57. Srebrodolskyi, B. I. Geological Structure and Regularities of Amber Deposit Location in the USSR / B. I. Srebrodolskyi. – Kyiv : Naukova Dumka, 1984. – 166 p. (in Russian).
58. Stupnicka, E. Geologia regionalna Polski / E Stupnicka. – Warszawa : Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2016. – 342 p.
59. The stratigraphic scheme of Paleogene Sediments in Ukraine (unified) / D. Ye. Makarenko [et al.]. – Kyiv : Naukova Dumka, 1987. – 116 p. (in Russian).
60. Trofimov, V. S. Amber / V. S. Trofimov. – M. : Nedra, 1974. – 183 p. (in Russian).
61. Ważyńska, H. Wyniki badań palinologicznych próbek osadów trzeciorzędowych z otworu wiertniczego Czemierniki, arkusz Radzyń Podlaski 1:50000 / H. Ważyńska // Realizacja projektu prac geologicznych dla określenia perspektyw występowania złóż bursztynu w utworach eocenu Lubelszczyzny / J. R. Kasiński (Ed.); Państwowy Instytut Geologiczny. – Warszawa, 1997 (Narodowe Archiwum Geologiczne).
62. Woźny, E. Fosforyty i Bursztyny z Siemienia koło Parczewa / E. Woźny // Przegląd Geologiczny. – 1966. – № 14. – P. 277–278.
63. Woźny, E. Pelecypods from the Upper Eocene of East Poland / E. Woźny // Acta Paleontologia Polonica. – 1977. – № 22. – P. 93–112.
64. Zosimovych, V. Yu. The Problematic Issues of Stratigraphy of Amber-Bearing Deposits in Ukrainian Polissia / V. Yu. Zosimovych, T. W. Szewczenko, T. S. Ryabokon // Ukrainian Amber World: Theses of reports of the 1st International Conference / P. F. Hozhyk (Ed.) ; Institute of Geology of the NAS of Ukraine. – Kyiv, 2007. – P. 20–23 (in Ukrainian).
Рецензия
Для цитирования:
Богдасаров М.A., Шешко Н.Н. Палеогеновые россыпи янтаря смежных территорий Польши, Беларуси и Украины. Літасфера. 2023;1(58):63-76.
For citation:
Bahdasarau M., Sheshka M. Paleogene amber placers in the adjacent territories of Poland, Belarus and Ukraine. Litasfera. 2023;1(58):63-76.
Просмотров:
10
Послать статью по эл. почте 