Будова платформеннага чахла ў разрэзе свідравіны Кобрын 1к (Падляска-Брэсцкая упадзіна, Беларусь)
Анатацыя
У артыкуле прыведзены вынікі літалагічнага, мінералагічнага, геахімічнага і палеанталагічнага вывучэння парод платформеннага чахла, выяўленых свідр. Кобрын 1к у 2014 г. на ўсходзе Падляска-Брэсцкай упадзіны. Праведзены аналіз вынікаў разнапланавых даследаванняў керну гэтай свідравіны, атрыманых за апошняе дзесяцігоддзе сумесна з расійскімі і польскімі калегамі. Удакладнена геалагічная будова слабавывучанай тэрыторыі і зроблены вывады аб гісторыі яе геалагічнага развіцця. Акрэслена кола нявырашаных праблем у стратыграфіі познепратэразойскіх і кембрыйскіх адкладаў Беларусі.
Ключ. словы
Аб аўтарах
А. Ф. КузьмянковаБеларусь
вул. Акадэміка Купрэвіча, 7, 220084, Мінск
Г. Д. Стральцова
Беларусь
вул. Акадэміка Купрэвіча, 7, 220084, Мінск
Т. В. Васкабойнікава
Беларусь
вул. Акадэміка Купрэвіча, 7, 220084, Мінск
А. Г. Лапцэвіч
Беларусь
вул. Акадэміка Купрэвіча, 7, 220084, Мінск
Л. А. Карымава
Беларусь
вул. Акадэміка Купрэвіча, 7, 220084, Мінск
Я. Г. Раеўская
Расія
Сярэдні В. В. пр-т, 74, 199106, Санкт-Пецярбург
В. Ю. Абухоўская
Беларусь
вул. Акадэміка Купрэвіча, 7, 220084, Мінск
Т. С. Зайцава
Расія
Набярэжная Макарава, 2, 199034, Санкт-Пецярбург
Т. Ф. Сачанка
Беларусь
вул. Акадэміка Купрэвіча, 7, 220084, Мінск
I. Л. Коласаў
Беларусь
вул. Акадэміка Купрэвіча, 7, 220084, Мінск
Спіс літаратуры
1. Абраменко, В. И. Кембрийские отложения запада Восточно-Европейской платформы и проблемы их корреляции / В. И. Абраменко, Г. В. Зиновенко, Л. В. Пискун // Лiтасфера. – 1994. – № 1. – С. 42–55.
2. Аксаментова, Н. В. Геологическая карта кристаллического фундамента Белоруссии и прилегающих территорий. Масштаб 1 : 1000000 : объясн. зап. / Н. В. Аксаментова, И. В. Найденков. – Минск, 1991. – 66 с.
3. Геология Беларуси / А. С. Махнач [и др.]. – Минск : Ин-т геол. наук НАН Беларуси, 2001. – 815 с.
4. Геофизические поля и динамика тектоносферы Беларуси / Р. Г. Гарецкий [и др.]. – Минск : ИГН НАН Беларуси, 2002. – 166 с.
5. Зиновенко, Г. В. Подлясско-Брестская впадина: строение, история развития и полезные ископаемые / Г. В. Зиновенко, Р. Г. Гарецкий. – Минск : Белорус. наука, 2009. – 142 с.
6. Кембрий Беларуси / А. С. Махнач [и др.]. – Минск : Наука и техника, 1985. – 195 с.
7. Кирьянов, В. В. Палеонтологические остатки и стратиграфия отложений балтийской серии Волыно-Подолии / В. В. Кирьянов // Палеонтология и стратиграфия нижнего палеозоя Волыно-Подолии. – Киев : Наукова думка, 1968. – С. 5–25.
8. Котлинский горизонт верхнего венда Беларуси: литологическое расчленение и биостратиграфическое обоснование / А. Г. Лапцевич [и др.] // Лiтасфера. – 2023. – № 1 (58). – С. 17–25.
9. Кузьменкова, О. Ф. Геохимия трапповой формации венда Беларуси : автореф. дис. … канд. геол.-мин. наук / О. Ф. Кузьменкова ; Республиканское унитарное предприятие «Белорусский научно-исследовательский геологоразведочный институт». – Минск, 2009. – 22 с.
10. Кузьменкова, О. Ф. Перспективы алмазоносности территории Полесской седловины Беларуси / О. Ф. Кузьменкова, А. Г. Лапцевич, С. С. Манкевич // Літасфера. – 2016. – № 1 (44). – С. 38–50.
11. Кузьменкова, О. Ф. Широтные сдвиговые деформации в структуре Брагинско-Лоевской седловины запада Восточно-Европейской платформы / О. Ф. Кузьменкова, Т. В. Воскобойникова // Материалы I Белорусского географического конгресса: к 90-летию факультета географии и геоинформатики БГУ и 70-летию Белорусского географического общества, Минск, 8–13 апр. 2024 г. – Минск : БГУ, 2024. – Часть 3 : Цифровая реальность в геодезии, картографии и дистанционном зондировании земли. Проблемы геологии. Научное электронное издание. – С. 308–312.
12. Микропалеонтология : учеб. для вузов по направлению и специальности «Геология» / Н. И. Маслакова [и др.]. – М. : Изд-во Москв. ун-та, 1995. – 256 с.
13. Минералого-кристаллохимические характеристики и Rb-Sr возраст глауконитов из кембрийских песчаников лонтоваского горизонта (скв. Кобринская 1, Беларусь) / Т. С. Зайцева [и др.]. // Глины и глинистые минералы – 2022. VII Российская Школа по глинистым минералам Argilla Studium и V Российское совещание по глинам и глинистым минералам «ГЛИНЫ», посвящ. 100-летию со дня рождения Б. Б. Звягина : материалы докл. – М. : ИГЕМ РАН, 2022. – С.52–54.
14. Минералы : справочник : в 7 т. / под ред. Ф. В. Чухров. – М. : Наука, 1972. – Т. III, Вып. 2. – С. 17–89.
15. Митянина, И. В. Аммонитовые зоны юры Белоруссии / И. В. Митянина // Советская геология. – 1982. – № 2. – С. 63–68.
16. Митянина, И. В. Фораминиферы нижнеоксфордского подъяруса территории Белоруссии / И. В. Митянина // Фауна и стратиграфия палеозоя и мезозоя Прибалтики и Белоруссии. – Вильнюс : Минтис, 1975. – С. 105–166.
17. Моисеева, Т. И. Опорный разрез оксфордского яруса на западе Припятского прогиба / Т. И. Моисеева, Л. М. Ротките // Юрские отложения Русской платформы. – Л., 1986. – С. 80–87.
18. Пискун, Л. В. Акритархи ордовика и силура Брестской впадины и их стратиграфическое значение : автореф. дис. ... канд. геол.-мин. наук / Л. В. Пискун. – Таллин, 1975. – 45 с.
19. Пяткова, Д. М. Фораминиферы и остракоды юры Украины. Палеонтологический справочник / Д. М. Пяткова, М. Н. Пермякова. – Киев : Наукова думка, 1978. – 289 с.
20. Раевская, Е. Г. Акритархи среднего-верхнего ордовика Эстонии: дополнение к стратиграфической схеме Восточно-Европейской платформы / Е. Г. Раевская // Морфологическая эволюция и cтратиграфические проблемы : материалы LXV сессии Палеонтол. общ-ва при РАН, Санкт-Петербург, 1–5 апр. 2019 г. – СПб. : Картфабрика ВСЕГЕИ, 2019. – С. 130–132.
21. Распространение микрофоссилий в отложениях венда Оршанской впадины Восточно-Европейской платформы, Беларусь / Е. Ю. Голубкова [и др.] // Стратиграфия. Геологическая корреляция. – 2021. – Т. 29, № 6. – С. 24–38.
22. Редкинская биота и RB-SR возраст отложений венда севера Восточно-Европейской платформы / Е. Ю. Голубкова [и др.] // Стратиграфия. Геологическая корреляция. – 2025. – Т. 33, № 2. – С. 18–37.
23. Рифей и венд Белоруссии / А. С. Махнач [и др.]. – Мінск : Наука и техника, 1976. – 359 с.
24. Ропот, В. Ф. Ордовик Беларуси / В. Ф. Ропот, В. И. Пушкин. – Минск : Наука и техника. – 1987. – 234 с.
25. Сборник сметных норм на геологоразведочные работы. – Минск : БЕЛНИЦ ЭКОЛОГИЯ, 2004. – Вып. 6 : Лабораторные исследования полезных ископаемых и горных пород. – С. 255–260.
26. Стратиграфические схемы докембрийских и фанерозойских отложений Беларуси : объясн. зап. / под. ред. С. А. Кручека [и др.]. – Минск : ГП «БелНИГРИ», 2010. – 282 с.
27. Умнова, Н. И. Акритархи ордовика и силура Московской синеклизы и Прибалтики / Н. И. Умнова. – М. : Недра, 1975. – 161 с.
28. Химический состав породообразующих минералов кристаллического фундамента Беларуси / A. A. Архипова [и др.]. – Минск, 1997. – 168 с.
29. Acritarchs and fossil prasinophytes: an index to genera, species and intraspecific taxa. / R. A. Fensome [et al.] // AASP Contributions Series. – 1990. – № 25. – 771 p.
30. Acritarchs from the Ordovician-Silurian boundary beds of the Valga-10 drill core, southern Estonia (Baltica) and their stratigraphic and palaeobiogeographic implications / Delabroye A. [et al.] // Palynology. – 2011. – Vol. 35. – P. 4–45.
31. Ages of the Ediacaran Volyn–Brest trap volcanism, glaciations, paleosols, Podillya Ediacaran soft–bodied organisms, and the Redkino-Kotlin boundary (East European Craton) constrained by zircon single grain U–Pb dating / J. Środoń [et al.] // Precambrian Research. – 2023. – Vol. 386. DOI: 10.1016/j.precamres.2023.106962.
32. Bogdanova, S. V. EUROPE East European Craton / S. V. Bogdanova, R. Gorbatschev, R. G. Garetsky // Reference Module in Earth Systems and Environmental Sciences. – Elsevier, 2016. – P. 34–49.
33. Cramer, F. N. Lower Paleozoic acritarchs / F. N. Cramer, M. d. C. R Diez // Palynologia. – 1999. – Vol. 1. – P. 17–160.
34. Detrital zircon U-Pb and Hf constraints on provenance and timing of deposition of the Mesoproterozoic to Cambrian sedimentary cover of the East European Craton, Belarus / M. Paszkowski [et al.] // Precambrian Research. – 2019. – Vol. 331. DOI: 10.1016/j.precamres.2019.105352.
35. Extensive non-marine depositional setting evidenced by carbonate minerals in the Ediacaran clastic series of the western East European Craton / M. J. Bojanowski [et al.] // Precambrian Research. – 2021. – Vol. 365. – Р. 1–19.
36. Grazhdankin, D. Patterns of distribution in the Ediacaran biotas: facies versus biogeography and evolution / D. Grazhdankin // Journal of Paleontology. – 2004. – Vol. 30 (2). – Р. 203–221.
37. Hydrothermal alteration of the Ediacaran Volyn-Brest volcanics on the western margin of the East European Craton / J. Środoń [et al.] // Precambrian Research. – 2019. – № 325. – Р. 217–235.
38. Jankauskas, T. Llandoverian and Lower Wenlockian acritarch assemblages from the Ledai-179 boring in Lithuania / T. Jankauskas, J. Gritytë // Geologia. – 2004. – Vol. 48. – P. 38–43.
39. Late Paleoproterozoic arc-related granites from the Mazowsze domain, NE Poland / Е. Krzemi´nska [et al.] // Granitoids in Poland. – Warsaw : Polish Geological Institute and Warsaw University, 2007. – Р. 41–56.
40. Mechanism of late diagenetic alteration of glauconite and implications for geochronology / J. Środoń [et al.] // Geochimica et Cosmochimica Acta. – 2023. – № 352. – Р. 157–174.
41. Meert, J. G. The making and unmaking of a supercontinent: Rodinia revisited / J. G. Meert, T. H. Torsvik // Tectonophysics. – 2003. – Vol. 375. – P. 261–288.
42. Raevskaya, E. G. Acritarchs from the Middle and Upper Ordovician of Estonia and their stratigraphic implications / E. G. Raevskaya, O. Hints // Contributions of the 13th International Symposium on the Ordovician System. Novosibirsk, Russia, July 19–22, 2019 / Eds: O. T. Obut, N. V. Sennikov, T. P. Kipriyanova ; Trofimuk Institute of Petroleum Geology and Geophisics SB RAS, Novosibirsk National Research State University. – Novosibirsk : Publishing House of SB RAS. – 2019. – P. 165–168.
43. Raevskaya, E. G. Middle-Upper Ordovician acritarchs from Baltoscandia (Lisino-10 Borehole, Leningrad Region) and their biostratigraphic implication / E. G. Raevskaya, G. S. Iskül // Paleontological Journal. – 2024. – Vol. 58, № 9. – P. 1075–1088.
44. Strachan, R. A. The tectonic pattern of Britain and Ireland / R. A. Strachan, N. H. Woodcock // Encyclopedia of Geology / Alderton, D. and Elias, S. A. (eds). – 2021. – Vol. 4. – Р. 328–337.
45. Sun, S. S. Chemical and isotopic systematics of oceanic basalts: implications for mantle composition and processes / S. S. Sun, W. F. McDonough // Magmatism in the Ocean Basins. Geol. Soc. London Spec. Publ. - 1989. - Vol. 42. - P. 313–346.
46. The acritarch genus Veyhachium Deunff 1954: taxonomic evaluation and first appearance / Th. Servais [et al.] // Palynology. – 2007. – Vol. 31. – P. 191–203.
47. The U–Pb zircon and baddeleyite ages of the Neoproterozoic Volyn Large Igneous Province: implication for the age of the magmatism and the nature of a crustal contaminant / L. Shumlyanskyy [et al.] // GFF Journal. – 2016. – Vol. 138, iss. 1. – P. 17–30.
48. Torsvik, T. Н. The Tornquist Sea and Baltica–Avalonia docking / T. H. Torsvik, E. F. Rehnström // Тectonophysics. – 2003. – Vol. 362 – Р. 67–82.
49. U-Pb and Ar-Ar geochronology of anorogenic granite magmatism of the Mazury complex / W. Dоrra’ [et al.] // NE Poland Precambrian Research. – 2002. – Vol. 119, iss. 1–4. – P. 101–120.
50. U–Th–Pb возраст детритового циркона из рифейских песчаников Волыно-Оршанского палеопрогиба, Беларусь / Т. С. Зайцева [и др.] // Стратиграфия. Геологическая корреляция. – 2023. – Т. 31, № 5. – С. 1–21.
51. Utility of Raman spectroscopy in estimates of the thermal maturity of Ediacaran organic matter: An example from the East European Craton / М. Goryl [et al.] // Geochemistry. – 2019. – Vol. 79, iss. 3. – P. 467–474.
52. Uutela, A. Ordovician acritarchs from the Rapla borehole, Estonia / A. Uutela, R. Tynni // Bulletin of the Geological Survey of Finland. – 1991. – Vol. 353. – P. 1–135.
##reviewer.review.form##
Для цытавання:
Кузьмянкова А.Ф., Стральцова Г.Д., Васкабойнікава Т.В., Лапцэвіч А.Г., Карымава Л.А., Раеўская Я.Г., Абухоўская В.Ю., Зайцава Т.С., Сачанка Т.Ф., Коласаў I.Л. Будова платформеннага чахла ў разрэзе свідравіны Кобрын 1к (Падляска-Брэсцкая упадзіна, Беларусь). Літасфера. 2025;(1 (62)):27-46.
For citation:
O.K., Streltsova G., Voskoboinikova T., Laptsevich A., Karimova L., Raevskaya E., Obukhovskaya V., Zaitseva T., Sachenko T., Kolosov I. Structure of the platform cover in the section of the Kobrin 1k borehole (the Podlasie-Brest depression, Belarus). Litasfera. 2025;(1 (62)):27-46. (In Russ.)