Геаэлектрычныя метады пры вывучэнні тэхнагеннага забруджвання геалагічнага асяроддзя гарадоў

У артыкуле разгледжаны магчымасцi выкарыстання геаэлектрычных метадаў (электраразведкі) для дыягностыкі розных відаў тэхнагеннага забруджвання геалагічнага асяроддзя ў гарадах. Комплекс метадаў уключае: рэзістывіметрыю глебаў, грунтоў і вод; электрычнае прафіляванне (ЭП) і вертыкальнае электрычнае зандзіраванне (ВЭЗ) метадам супраціўленняў; здымку патэнцыяла натуральнага электрычнага поля (НП); назіранне за тэхнагеннымі блукаючымі токамі. Даслеванні праводзіліся на тэрыторыі горада Гомеля. Вырашальныя задачы: вывучэнне засалення гарадскіх глебаў метадам рэзістывіметрыі і ацэнка яго ўплыву на жыццёвы стан драўніных насаджэнняў; ацэнка хімічнага забруджвання грунтоў зоны аэрацыі і падземных вод, устанаўленне магчымай крыніцы забруджвання падземных вод; выяўленне каразійна небяспечных зон і ўцечак з трубаправодаў. Прадстаўленыя ў артыкуле прыклады паказваюць, што геаэлектрычныя метады могуць эфектыўна вырашаць задачы маніторынгу стану геалагічнага асяроддзя гарадоў.

1. Алексеев, В. А. Диагностика жизненного состояния деревьев и древостоев / В. А. Алексеев // Лесоведение. – 1989. – № 4. – С. 51–57.

2. Богословский, В. А. Экологическая геофизика: учеб. пособие / В. А. Богословский, А. Д. Жигалин, В. К. Хмелевской. – М. : Изд-во МГУ, 2000. – 256 с.

3. Вахромеев, Г. С. Экологическая геофизика / Г. С. Вахромеев. – Иркутск : ИрГТУ, 1995. – 216 с.

4. Гусев, А. П. Комплекс геоэлектрических методов диагностики химического загрязнения подземных вод в зоне влияния техногенных объектов / А. П. Гусев, Е. И. Кулыба, И. О. Прилуцкий // Вестник Пермского университета. Геология. – 2024. – Т. 23, № 1. – С. 68–75.

5. Гусев, А. П. Комплексирование космической съемки и геоэлектрических методов при диагностике химического загрязнения геологической среды / А. П. Гусев // Вестник Воронежского государственного университета. Серия: Геология. – 2023. – № 3. – С. 133–140.

6. Гусев, А. П. Комплексирование космической съемки и геоэлектрических методов при оценке техногенного подтопления в зоне влияния полигона твердых коммунальных отходов / А. П. Гусев, Е. И. Кулыба // Российский журнал прикладной экологии. – 2024. – № 1. – С. 23–29.

7. Гусев, А. П. Техническая и экологическая геофизика. Часть 1. Техническая геофизика: пособие / А. П. Гусев. – Гомель : ГГУ им. Ф. Скорины, 2024. – 86 с.

8. Манштейн, А. К. Малоглубинная геофизика. Пособие по спецкурсу / А. К. Манштейн. – Новосибирск, 2002. – 135 с.

9. Матвеев, Б. К. Электроразведка / Б. К. Матвеев. – М. : Недра, 1990. – 368 с.

10. Методические подходы к оценке и картографированию состояния и устойчивости к антропогенным нагрузкам насаждений городов / А. В. Пугачевский [и др.] // Природные ресурсы. – 2007. – № 3. – С. 33–44.

11. Огильви, А. А. Основы инженерной геофизики / А. А. Огильви. – М. : Недра, 1990. – 501 с.

12. Оценка засоления почв и грунтовых вод методами электрического сопротивления / А. И. Поздняков [и др.]. – Астрахань : Издательский дом «Астраханский университет», 2013. – 71 с.

13. Хмелевской, В. К. Геофизические методы исследования земной коры. Книга 2. Региональная, разведочная, инженерная и экологическая геофизика / В. К. Хмелевской. – Дубна : Международный университет природы, общества и человека, 1999. – 184 с.

14. Электроразведка: пособие по электроразведочной практике для студентов геофизических специальностей. Том 2. Малоглубинная электроразведка / под ред. В. А. Шевнина, А. А. Бобачева. – М. : МГУ, 2013. – 123 с.

15. Investigating the Pollution Range in Groundwater in the Vicinity of a Tailings Disposal Site with Vertical Electrical Soundings / R. Duda [et al.] // Polish Journal of Environmental Studies. – 2020. – Vol. 29 (1). – P. 101–110.

16. Sanuade, O. A. A review on the use of geoelectrical methods for characterization and monitoring of contaminant plumes / O. A. Sanuade, K. I. Arowoogun, J. O. Amosun // Acta geophysics. – 2022. – Vol. 70. – P. 2099–2117.