Класіфікацыя апоўзняў і маштабы іх распаўсюджвання на тэрыторыі Беларусі

На аснове шматгадовых даследаванняў, якія ўключаюць палявыя інструментальныя назіранні за развіццём апоўзневых і іншых экзагенных геалагічных працэсаў, а таксама іх картаванне і фотаздымку, праведзена класіфікацыя апоўзняў Беларусі. Аналіз праяўлення апоўзневых працэсаў у межах Беларусі дазволіў вылучыць для тэрыторыі краіны іх генетычныя тыпы: апоўзні зразання, апоўзні выдушвання, апоўзні-струмені і апоўзні выплывання. Асноўныя аб’екты ўздзеяння апоўзневых працэсаў – жылыя і нежылыя будынкі і камунікацыі ў населеных пунктах, кар’еры па здабычы няруднай сыравіны і аўтадарогі рэспублікі.
Устаноўлена, што актывізацыя апоўзневага працэсу абумоўлена дзеяннем атмасферных і тэхнагенных фактараў, асабліва высокая інтэнсіўнасць уздзеяння апоўзняў у вясенні і восеньскі перыяды, як правіла, зімовы перыяд не з’яўляецца працэсанебяспечным, аднак і зімой могуць назірацца адзінкавыя выпадкі праяўлення апоўзняў. У большасці выпадкаў праяўленні апоўзневага працэсу з’яўляюцца вынікам развіцця іншых экзагенных геалагічных працэсаў (рачной эрозіі, суффозіі і інш.). Акрамя таго, негатыўнае ўздзеянне апоўзневых працэсаў на жыллёва-гаспадарчыя аб’екты абумоўлена адсутнасцю або нездавальняючым станам ахоўных збудаванняў, а таксама невыкананнем неабходных ахоўных мерапрыемстваў. Праведзеныя даследаванні сведчаць пра неабходнасць правядзення комплекснай ацэнкі небяспекі апоўзневых працэсаў з мэтай забеспячэння бяспекі жыццядзейнасці насельніцтва і нармальнай эксплуатацыі збудаванняў, галоўным чынам аб’ектаў жылога фонду і транспартных камунікацый.

1. Бондарик, Г. К. Инженерная геодинамика / Г. К. Бондарик, В. В. Пендин, Л. А. Ярг. – Москва : КДУ, 2007. – 440 с.

2. В центре Могилева обрушился склон – чудом никто не пострадал [Электронный ресурс]. – Режим доступа: https://ctv.by/novosti-mogileva-i-mogilevskoy-oblasti/v-centre-mogileva-obrushilsya-sklon-chudom-nikto-ne-postradal. – Дата доступа: 12.10.2021.

3. Глушко, А. Я. Опасности проявления оползневых процессов в Южном Федеральном округе / А. Я. Глушко, В. В. Разумов // Юг России: экология, развитие. – 2009. – № 4. – С. 138–145.

4. Иванов, И. П. Инженерная геодинамика / И. П. Иванов, Ю. Б. Тржцинский. – Санкт-Петербург : Наука, 2001. – 416 с.

5. Инженерная геология Беларуси / А. Н. Галкин [и др.]. – Витебск : ВГУ им. П. М. Машерова, 2017. – Ч. 2 : Инженерная геодинамика Беларуси. Витебск. – 456 с.

6. Инженерная геология России. Инженерная геодинамика территории России / под ред. В. Т. Трофимова, Э. В. Калинина. – Москва : КДУ, 2013. – Т. 2. – 816 с.

7. Карьер под Заславлем могут закрыть для отдыхающих [Электронный ресурс]. – Режим доступа: https://sputnik.by/20150425/1014910372.html?mobile_return=yes. – Дата доступа: 12.10.2021.

8. Королев, В. А. Геологические и инженерно-геологические процессы и явления: определение и содержание понятий / В. А. Королев, А. Н. Галкин // Инженерная геология. – 2011. – № 1. – С. 19–27.

9. Кюнтцель, В. В. Закономерности оползневого процесса на европейской территории СССР и его региональный прогноз / В. В. Кюнтцель. – Москва : Недра, 1980. – 210 с.

10. Обрушившийся склон в Мозыре увлек за собой асфальтовое полотно дороги (фото) [Электронный ресурс]. – Режим доступа: https://interfax.by/news/obshchestvo/skandaly_i_proisshestviya/1211117/. – Дата доступа: 10.10.2021.

11. Оползень на Лысой горе разрушил аттракцион (фото) [Электронный ресурс]. – Режим доступа: https://mihck.info/node/27. – Дата доступа: 10.10.2021.

12. Пока южные области страны изнывают от аномальной жары, погода в Гродно преподнесла очередной сюрприз [Электронный ресурс]. – Режим доступа: https://www.sb.by/articles/pogoda-brosaetsya-iz-kraynosti-v-kraynost html. – Дата доступа: 10.10.2021.