Прымяненне прынцыпу эмерджэнтнасці для вывучэння пустотнай прасторы парод-калектараў

Пустотная прастора (ПП) – важны элемент пароды-калектара, з якім звязана ўтрыманне вуглевадародаў (ВВ) і будова якога вызначае праходжанне ўсіх працэсаў па выманні ВВ з нетраў. Ад будовы ПП і яго ўласцівасцей непасрэдна залежыць і канчатковая нафтааддача пластоў пры распрацоўцы радові шчаў нафты. Нягледзячы на развіццё тэхналогій і методык вывучэння ПП, мы так і не наблізіліся як да поўнага разумення будовы і фізічных характарыстык гэтага ўтварэння, так і да магчымасці апісаць працэсы руху флюідаў у пустотнай прасторы горных парод. Аўтарамі прыменена працэдура разгляду праблемы з пазіцый сістэмнага падыходу: падзел геалагічных аб’ектаў на іерархічныя ўзроўні з прымяненнем прынцыпу складаных сістэм. Прапануецца альтэрнатыўны падыход да вывучэння ПП і разумення праходзячых у ёй працэсаў, асновай якога з’яўляецца разгляд пустотнай прасторы калектара як эмерджэнтнага ўтварэння, эмерджэнтнай структуры горнай пароды, што дазваляе ахарактарызаваць ПП па эмерджэнтных уласцівасцях.

1. Багринцева, К. И. Атлас карбонатных коллекторов месторождений нефти и газа Восточно-Европейской и Сибирской платформ. / К. И. Багринцева, А. Н. Дмитриевский, Р. А. Бочко. – M. : 2003. – 264 с.

2. Захария, И. Р. О цифровизации в нефтяной геологии / И. Р. Захария // Новые вызовы фундаментальной и прикладной геологии нефти и газа – XXI век : материалы Всеросс. науч. конф., Новосибирск, 2021. – С. 26–29.

3. Захария, И. Р. Системный анализ в геологии (тезисы докл.) / И. Р. Захария // Тенденции и проблемы развития наук о Земле в современном мире : материалы II Междунар. науч.-практ. конф. – Гомель : ГГУ, 2024. – Ч. 1. – С. 73–77.

4. Лойцянский, Л. Г. Механика жидкости и газа / Л. Г. Лойцянский. – М. : Наука, 1970. – 904 с.

5. Неоднородность строения терригенных коллекторов и типы структуры их пустотного пространства (на примере верхней части тюменской свиты Урненского нефтяного месторождения Западной Сибири) : автореф. дис. … канд. геол.-минерал. наук : 25.00.12 / Д. В. Корост. – М., 2012. – 24 с.

6. Ромм, Е. С. Структурные модели порового пространства горных пород / Е. С. Ромм. – Л. : Недра, 1985. – 240 с.

7. Слоэн, Н. Дж. А. Упаковка шаров / Н. Дж. А. Слоэн // В мире науки. – 1984. – № 3. – С. 72–82.

8. Старцева, А. Исследование керна с помощью сканирующего электронного микроскопа TESCAN TIMA / А. Старцева // Геология и минералогия. – 2019. – URL: https://tescan.ru/primenenie/articles/geologiya-i-mineralogiya/issledovanie-kerna-s-pomoshchyu-skaniruyushchego-elektronnogo-mikroskopa-tescan-tima/ (дата обращения: 19.07.2025).

9. Goral, Jan & Deo, Milind. (2020). Nanofabrication of synthetic nanoporous geomaterials: from nanoscale-resolution 3D imaging to nano-3D-printed digital (shale) rock / J. Goral, M. Deo // Scientific Reports. – 2020. – P. 1–23. DOI: 10.1038/s41598-020-78467-z.